Spreuken en teksten - Synagoge van Enschede

Spreuken en teksten

de Synagoge van
Enschede

Prinsestraat 14-16, Enschede

<< vorige volgende >> QR-code van het begrip "spreuken", te scannen voor uw smartphone

Spreuken en teksten

Buiten:

Boven de hoofdingang: "want mijn huis zal een bedehuis heten voor alle volkeren". (Jesaja 56:7)

Grote Sjoel:

Boven de Heilige Arke: "deze Arke ademt Heiligheid", of "en alles ademt hier eerbied voor U", of "Alles zegt hier Eerbied", of "In zijn Heiligdom ademt alles Majesteit". (Psalmen/Tehiliem 96:6)
Boven de twee zegenende handen rechts van de Heilige Arke: "Met haar (dat is de tora) rechterhand schenkt zij U lengte van dagen". En links van de Heilige Arke: "Met haar linkerhand biedt zij U rijkdom en eer". (Spreuken/Misjlei 3:16)
Boven de Heilige Arke: in middelpunt van zon en stralen de naam van de Eeuwige met eromheen: "Alleen de Eeuwige is de ware G'd". (II Koningen/Melachiem 19:19)
Hoog boven de Arke in een ontrolde torarol: "En dit is de leer die Mozes aan de kinderen Israëls voorlegde". (Leviticus/Wajikra 26:46)(Deuteronomium/Devariem 4:44)
Boven de koorruimte zijn vier gebrandschilderde ramen. Op een raam staat de oude sjoel aan de Stadsgravenstraat met als tekst: "En zij zullen mij een heiligdom maken". De tekst bij de nieuwe synagoge luidt: "En ik wil wonen in hun midden". (Exodus/Sjemot 25:8)
Beginregels van vier psalmen in de met bladgoud versierde rand op de muren boven de banken:
In de wand naast de ingang, links van de Heilige Arke: "Ik hoop op uw hulp, o, Eeuwige en volbreng uwe gebeden".
Op de koor wand rechts van de Heilige Arke: "Laat eeuwige! Mijn jubellied tot U naderen en maak mij verstandig naar uwe belofte".
Rechts van de Vrouwengalerij: "Mogen de vrijwillige offers mijns mond U welgevallig zijn, o, Eeuwige! En leer mij mijn rechten".
Op de koor wand links van de Vrouwengalerij: "Dient den Eeuwige wet met vreugde, komt voor Hem met gejuich".
Zes vierkante ramen in de grote Sjoel: (Genesis/Beresjiet 1:1) Het scheppingsverhaal vinden we hier terug. In de wand boven de koorruimte zitten de ramen die behoren bij de eerste drie dagen. In de tegenoverliggende wand de volgende drie dagen. Omdat er geen mensen afgebeeld mogen worden, staat bij dag zes een leeuw afgebeeld.
Voor de aan vier zijden steeds drie ronde ramen in de grote Sjoel: zie de uitleg bij:

Pesach Sjavoeot Soekot Jom Kipoer

Vrouwengalerij:

De ramen in de vrouwengalerij (Ezrat Nasjiem = "Binnenplaats voor de Vrouwen") worden gesierd met de beginwoorden van de Tien Geboden (Exodus/Sjemot 20:2)(Deuteronomium/Devariem 5:6) en met afbeeldingen van voorwerpen, die met sjabbat gebruikt worden: de menora, de kelk, de gevlochten broden, het kruidenbusje en de sjabbatkaarsen.

Zie ook: Sjabbat
Op de Mechitza, de houten balustrade van de vrouwengalerij staat: "Deze afscheiding is een geschenk van de vrouwen der vereniging Dowor Touf Oewigdei Koudesj ter verhoging der heerlijkheid van ons bedehuis". De vereniging zorgde voor het onderhoud van gebouw en alles wat daarbij hoorde.

Dag-sjoel:

In de ramen van de dagsjoel vinden we de vijf begrippen die de uitgangspunten vormen van de Joodse levensbeschouwing. Rechts naar links:
1. Vreeze G'ds,
2. Waarheid,
3. Vrede en liefde,
4. Gerechtigheid en Recht,
5. Gebed.
Overigens zou de levensbeschouwing ook samengevat kunnen worden met de woorden: "Wat U niet wilt dat U geschiedt, doe dat ook een ander niet".

Daaronder staan vijf afbeeldingen die als symbool gelden voor het beloofde land. En in dat land gelden dan de bovengenoemde uitgangspunten. Rechts naar links:
1. Palmboom. Een veel voorkomende plant met veel mogelijkheden. Daarnaast is de palm gekozen vanwege de recht omhoog gaande stam. Het geloof in G'd gaat op die manier ook recht naar boven.
2. Waterstroom. Zonder water is er geen leven. Water wordt ook vergeleken met de tora: de joden kunnen niet leven zonder de tora. Water als leven brengend element.
3. Korenaren. Deze staan voor de opbrengsten van het land. Brood wordt ervan gebakken en brood wordt gezien als de basis voor leven.
4. Druiventros. Van de druif, ook een opbrengst van het land, wordt wijn gemaakt. De wijn brengt de mens vreugde. Daarnaast speelt wijn bij allerlei Joodse gebeurtenissen een belangrijke rol.
5. Verbroken ketenen. In het beloofde land zullen de joden vrij zijn.
De vertaling van de Hebreeuwse tekst boven de Heilige Arke in de dagsjoel luidt: "en de Eeuwige in Zijn Heilig verblijf ... verstomt voor Hem, gij ganse aarde". (Habakuk 2:20)

Kerkeraadskamer:

De Hebreeuwse teksten in de Kerkeraadskamer staan voor de vijf grote profeten. Zij zijn herkenbaar met een symbool. Rechts naar links:
1. Daniël (leeuw). De leeuwenkuil waar hij ingegooid was. (Daniël 6:13)
2. Ezechiël (torenpoort). Hij lag bij de toegangspoort van Jeruzalem, een aantal dagen op zijn linkerzij en een aantal dagen op zijn rechterzijde. Ezechiël beschrijft in een visioen de nieuwe tempel en geeft hier een grondplan voor. (Ezechiël 4:2)
3. Mozes (staf met slang). (Exodus/Sjemot 7:15)
4. Jeremia (roede). Hij waarschuwde tegen steun zoeken bij Egypte. Als je op de Egyptenaren steunde, zou de stok breken en zou je jezelf verwonden. Bovendien was die stok gemaakt van het riet dat langs de Nijl groeide. G'd was altijd bezig het Joodse volk op het goede pad te houden. Steeds moest G'd zeggen: "doe niet dit, doe niet dat". (Jeremia 10:16)
5. Jesaja (zaag). De mondelinge traditie vertelt, dat hij in tweeën gezaagd werd met een houten zaag tijdens het koningschap van Manasse, die na koning Hezekia kwam.

Grote Hal:

Onder de tempelwachters op de ramen van de grote hal, staat: (Spreuken/Misjlei 8:34)
"Heil de mens, die naar mij luistert, toevende aan Mije poorten, dag aan dag, bewakende de posten mijner deuren"