Demografie
Demografie
In de zeventiende en achttiende eeuw woonde tien procent van de Nederlandse bevolking in Amsterdam. Van alle in ons land wonende joden woonde in diezelfde periode zestig procent in de economische hoofdstad en omgeving van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Gemiddeld was het percentage joden op de totale bevolking 6,5 procent.
Aantal joden in verschillende plaatsen in Twente.
|
Plaats | 1809 | 1899 | 1930 | 1941
|
Almelo | 120 | 521 | 443 | 493
|
Borne | 52 | 159 | 93 | 112
|
Delden | 26 | 50 | 35 | 33
|
Denekamp | 52 | 72 | 54 | 58
|
Goor | 238 | 144 | 47 | 58
|
Haaksbergen | 56 | 62 | 37 | 56
|
Hengelo | 46 | 43 | 39 | 45
|
Oldenzaal | 111 | 256 | 122 | 96
|
Ootmarsum | 87 | 101 | 1913: 42 | 8
|
Enschede | 30 | 501 tot 1000 | 900 | 1400
|
In 1951 wonen nog 32 joden in Borne, 106 in Almelo en 33 in Haaksbergen.
In 1971 wonen nog 65 joden in Almelo en 10 in Haaksbergen.
In 1998 zijn er nog 36 joden in Almelo en omgeving aangesloten bij het NIG. Twaalf daarvan wonen in Almelo en de nadere in de omliggende plaatsen als Hardenberg en Rijssen.
Voor Enschede hier iets uitvoeriger
|
1748 | 14
|
1789 | 11
|
1826 | 42
|
1834 | 73
|
1889 | 501 tot 1000
|
oktober 1941 | 1422
|
juni 1942 | 1210
|
1945 | ongeveer 600 tot 700
|
1960 | 290
|
1985 | 120
|
2000 | 75
|
2005 | 70
|
Rond het jaar 2004 zijn er nog ongeveer zeventig joden in Enschede lid van het NIG. In Twente zijn ongeveer vijftig joden georganiseerd binnen de Joods Liberale Gemeente. Daarnaast zijn enkele honderden joden niet verbonden aan een Joodse gemeente. Na de Tweede Wereldoorlog heeft niet iedereen de behoefte zich kenbaar te maken als Jood. Sommigen veranderen hun naam, anderen willen niets meer met het geloof te maken hebben. Gelukkig is te constateren dat ook bij deze mensen de belangstelling voor het geloof en voor het doen en laten van de Joodse gemeente in Enschede toeneemt.
Ondanks deze positieve ontwikkeling is de sjoel bijna nooit meer vol. Alleen op de Hoge Feestdagen wordt de grote sjoel, met ruimte voor 600 personen, nog gebruikt.
Om niet helemaal alleen te blijven staan is op initiatief van de drie Joodse gemeenten in Twente de stichting JOON (Joods Overleg Oost Nederland) in het leven geroepen. Binnen deze groep wordt samengewerkt met de Joodse gemeenten uit Doetinchem, Winterswijk, Aalten, Almelo, Hengelo en Enschede. In totaal bereikt deze organisatie ongeveer 250 personen.
Na de Tweede Wereldoorlog blijkt dat in ons land slechts 21 procent tot 24 procent van de joden is teruggekomen uit de kampen en de onderduik. Voor Belgi๋ bedraagt dat percentage zestig procent. Alleen in Duitsland zijn er minder overgebleven, namelijk 20 procent. Het kon ook anders. De Bulgaarse joden werden niet aan de Duitsers overgeleverd. De in Denemarken wonende joden werden in ้้n nacht overgebracht naar het neutrale Zweden.
In Nederland liggen de percentages plaatselijk ook heel verschillend. Zo was de opvang van joden in Drente dramatisch. In Eindhoven en in Enschede lag het percentage boven het gemiddelde. In Eindhoven had dat te maken met de bescherming die Philips afgedwongen had. In Enschede kon de groep-Overduin met geld dat bijeengebracht was door de niet-Joodse fabrikanten, veel onderduikers helpen. Het percentage ligt rond de 31 procent. Andere onderzoekers komen tot percentages die rond de vijftig procent liggen. Dat heeft wellicht te maken met de gekozen uitgangspunten.
Zie ook: Asjkenazische joden Zie ook: Sefardische joden externe link
Wie-is-wie, Overijssel:
Leendert Overduin externe link
Canon van Enschede:
Leendert Overduin