Hachsjara
de Synagoge van
Enschede




Prinsestraat 14-16, Enschede

    << vorige    volgende >> .


  Hachsjara

Een opleidingsinstituut waar joden voorbereid of "geschikt gemaakt werden" voor het leven en werken in (toen) Palestina. In Nederland waren sinds 1919 Nederlandse joden en Joodse vluchtelingen gezamenlijk, en in sommige gevallen ook individueel, bezig zich voor te bereiden op emigratie naar "het beloofde land". In Deventer was in het begin van de jaren twintig een vereniging opgericht die werkplaatsen zocht voor Palestinapioniers bij boerderijen. Het meest bekend is het Joodse werkdorp in de Wieringermeer. Hier konden vanaf 1934 uit Duitsland gevluchte jongens en meisjes voorbereid worden op hun vertrek naar Palestina.

Honderden jonge mannen en vrouwen zijn in de orthodoxe hachsjara van de Agoedas Jisroëil te Enschede voorbereid op hun werk in Palestina. Zij volgden onder meer landbouw-, winter- en melkcursussen. Daarnaast waren er vakopleidingen voor smid, timmerman, groentekweker, monteur en loodgieter. Om het vak goed onder de knie te krijgen werd ook stage gelopen bij bedrijven in Enschede, Hengelo, Lonneker en Boekelo.



De organisatie is in Enschede deze pionierstraining begonnen met hulp van twee afgezanten uit Palestina. Eerst was deze Hachsjara op de Alsteedschestraat 23 te Enschede. Nummer 19 was het slaaphuis voor de meisjes. De hele Alsteedschestraat, voorheen Watersteeg, tussen Willemsstraat en Beltstraat, werd zwaar verminkt door het vergissingsbombardement van 22 februari 1944 en heeft plaats moeten maken voor de ambitieuze Boulevard plannen in de '50-er jaren. In februari 1938 werd in het dorp Twekkelo [Strootsweg 460, nu Haimersweg], ten zuidwesten van Enschede, een grote villa betrokken van de hand van de beroemde Enschedese architect Gerrit(?) Beltman. Deze villa had de naam Haimer's Esch.

In 1940 verbleven hier zo’n 55 personen. Met behulp van boeren uit de omgeving en predikant Leendert Overduin (1900-1976) van de gereformeerde gemeente is een groot aantal van hen, veelal tegen betaling, in onderduik gegaan. De resterende bewoners van Haimer’s Esch zijn op 22 april 1943 overgebracht naar kamp Vught. Van de onderduikers zijn verscheidene opgespoord of verraden. Minder dan de helft van de orthodoxe pioniers heeft de oorlog overleefd.

externe link
Joods Monument:
"Haimer’s Esch"
 
externe link
Joods Monument:
Nadien woonde de familie de winter op de Alsteedsestraat
 
externe link
Wie-is-wie, Overijssel:
Leendert Overduin
 
externe link
Canon van Enschede:
Leendert Overduin
 

Palestinapioniers in Twente 1933 -1945, een vergeten hoofdstuk
[including English version] / Zuylen, L.F. van
Enschede : 1995. 159 blz. - ISBN 90-74064-07-8. - Ing. 17x24 cm. : € 8,90.
"Palestinapioniers waren veelal jonge voor de nazi's gevluchte Duitse joden. Zij waren hier om werkervaring op te doen alvorens naar het Beloofde Land te vertrekken; zij verbleven met name in de buurtschappen rond Enschede. Een relatief hoog aantal overleefde de oorlog"